โดย รศ.พญ.ประภัสสร ผาติกุลศิลา

ภยันตรายต่อดวงตาที่จำเป็นต้องรับการจัดการทันที และพบบ่อยที่สุดคือ “สารเคมีเข้าตา”  ไม่ว่าจะเป็นสารประเภทด่าง (น้ำด่าง, ปูนปลาสเตอร์, ซีเมนต์ และแอมโมเนีย), ตัวทำละลาย, น้ำกรด  และผงซักฟอก ก็เป็นอันตรายต่อดวงตาได้ทั้งสิ้น    เมื่อมีสารดังกล่าวเหล่านี้เข้าตา  ควรล้างออกด้วยน้ำให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้  และล้างทันที อย่าได้รอช้า

ถ้ามีสารละลายที่ปลอดเชื้ออยู่ (sterile solution) ก็ให้ใช้ล้างตา  หากไม่มี  ก็ให้ไปที่อ่างน้ำ  ก๊อกน้ำ หรือฝักบัวที่อยู่ใกล้ที่สุด  แล้วเริ่มล้างตาด้วยน้ำนั้นในปริมาณมาก ๆ   ถ้าด่างเข้าตา  จะต้องล้างตาให้นานเกิน 10 นาที  และต้องแน่ใจว่าน้ำที่ล้างสามารถชะล้างถึงซอกใต้เปลือกตาทั้งบนและล่าง

เปลือกตาถลอก  หรือกระจกตาถลอก  จะทำให้มีอาการปวดตาเคืองตามาก  ถ้าวัตถุที่เข้าตาสกปรก  ให้ค่อย ๆ ล้างออกด้วยน้ำสะอาดเบา ๆ

อย่าพยายามรักษาภาวะภยันตรายต่อตาที่รุนแรง  ไม่ว่าจะเป็นชนิดกระแทก  หรือชนิดแทงทะลุ  ให้ปิดครอบตาข้างนั้นด้วยถ้วยกระดาษหรือถ้วยโฟม  เพื่อป้องกันดวงตามิให้ได้รับความเสียหายมากขึ้น  จนกว่าจะไปถึงสถานพยาบาลที่สามารถรักษาได้

รายที่ถูกต่อยที่เบ้าตา  อย่าคิดว่าเป็นภยันตรายเพียงเล็กน้อย  ควรได้รับการตรวจตาโดยละเอียดด้วยจักษุแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ  เนื่องจากอาจมีความเสียหายที่ร้ายแรงเกิดขึ้นจนถึงขั้นตาบอดซ่อนอยู่ก็ได้

การปฐมพยาบาล เป็นเพียงขั้นแรกของการรักษาภาวะฉุกเฉินเท่านั้น   ถ้าท่านมีอาการปวดตา  ตามัว  หรืออาการใด ที่อาจส่อถึงความเสียหายต่อดวงตา  ให้รีบไปพบจักษุแพทย์ทันที  เพื่อดวงตาของท่านจะได้มองโลกสดใสไปตราบนานเท่านาน