ตัวตืดหมู และ ตัวตืดวัว
การกินลาบ แหนมดิบอร่อยแต่ระวังเสี่ยงต่อการติดเชื้อพยาธิ

              อาการหิวบ่อย รับประทานอาหารมาก แต่ร่างกายผอมลง รู้สึกอ่อนเพลีย มีอาการท้องอืดท้องเฟ้อ ไม่สบายท้อง และอาจมีอาการท้องเสียร่วมด้วย อาการเหล่านี้เป็นอาการแสดงว่า อาจมีพยาธิตัวตืด (Taenia spp.) อยู่ในร่างกาย เนื่องจากคนถูกตัวตืดแย่งอาหาร หรืออาจมีอาการทางประสาท นอนไม่หลับหรือเวียนศีรษะได้้

ผศ.เอื้อมพร รัตนชาญพิชัย
พยาธิตัวตืดมีลักษณะอย่างไร?

                 พยาธิตัวตืดเป็นพยาธิตัวแบน สีขาวขุ่น มีอยู่ 2 ชนิดที่เป็นพยาธิของคน คือ ตัวตืดวัว (Taenia saginata) และตัวตืดหมู (Taenia solium) ลักษณะลำตัวของตัวตืด เป็นเส้นแบนคล้ายเส้นข้าวซอย มีความยาวหลายเมตร ลำตัวเป็นปล้องๆ (รูปที่ 1) ส่วนปล้องท้ายสุด (รูปที่ 2) จะหลุดปนออกมากับอุจจาระคน หรืออาจจะคืบคลานออกมาจากทวารหนัก ภายในปล้องมีไข่พยาธิ (รูปที่ 3) อยู่มากมาย วัวควายหรือหมูกินไข่พยาธิเข้าไปแล้ว ไข่จะโตเป็นระยะตัวอ่อนเรียก เม็ดสาคู โดยมากพบอยู่ในกล้ามเนื้อหมู (รูปที่ 4) หรือวัวควาย มีขนาดมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า

ตัวตืดหมู
ตัวตืดวัว
ปล้องสุกตัวตืดวัว (ประยงค์ ระดมยศ และคณะ)
ตัวตืดวัว
รูปที่ 3 ไข่พยาธิตืดหมู ตืดวัว 
รูปที่ 4 เม็ดสาคูในเนื้อหมู
คนเป็นพยาธิตัวตืดได้อย่างไร?

                 เมื่อคนกินอาหารที่ประกอบจากเนื้อหมู วัว ควายที่มีตัวอ่อนพยาธิอยู่ โดยกินดิบหรือสุกๆ ดิบๆ เช่น ลาบ (รูปที่ 5) แหนม ตัวอ่อนก็จะโตเป็นพยาธิตัวแก่ในลำไส้เล็กของคน และจะมีอาการดังกล่าวได้ แต่อันตรายที่รุนแรงกว่าเกิดจากพยาธิตัวตืดหมู เนื่องจากคนอาจกินไข่พยาธิเข้าไปโดยปะปนกับอาหารหรือน้ำดื่ม ไข่พยาธิก็จะโตเป็นระยะตัวอ่อนเม็ดสาคูในร่างกายคน โดยไปอยู่ตามอวัยวะต่างๆ เช่น สมอง ตา หัวใจ ปอด และกล้ามเนื้อ ทำให้เกิดอาการรุนแรง ภาวะที่มีตัวอ่อนเม็ดสาคู cysticercus ในร่างกาย เรียกว่า ซิสติเซอร์โคซิส (cysticercosis) เมื่ออยู่ในอวัยวะที่สำคัญๆ เช่น ในสมองและไขสันหลัง (neurocysticercosis) บางทีรุนแรงอาจถึงตายได้ (รูปที่ 6) หรือ ตาบอดเมื่ออยู่ในตา (ซิสติเซอร์โคซิสของนัยน์ตา ocular cysticercosis)

รูปที่ 5 ลาบดิบ
รูปที่ 6 เม็ดสาคูในสมองคน
การป้องกันและควบคุมโรคพยาธิตัวตืดหมูและตืดวัว

               ไม่กินอาหารที่ประกอบจากเนื้อวัวควาย หรือหมูดิบ หรือ สุกๆ ดิบๆ และควรจะซื้อเนื้อดังกล่าวที่ผ่านการตรวจจากโรงฆ่าสัตว์แล้วเท่านั้น คนที่มีพยาธิต้องรักษาให้หายขาด และไม่ถ่ายอุจจาระเรี่ยราดตามพื้นดิน หรือสนามหญ้า ควรถ่ายอุจจาระลงในส้วมที่ถูกสุขลักษณะ และไม่ใช้อุจจาระคนเป็นปุ๋ยรดผัก และอาหารที่กินต้องปรุงสุกจริงๆ หรือถ้าเป็นพวกผักสดต้องนำมาล้างให้สะอาดจริงๆ

การรักษา

              นิโคลซาไมด์ มีเบนดาโซล พราซิควันเทล แต่ให้ปรึกษาแพทย์และรับประทานยาตามแพทย์สั่ง ไม่ควรจะซื้อยาถ่ายพยาธิมากินเอง เพราะพยาธิตัวตืดหมูอาจทำให้เกิดการติดเชื้อโดยตนเอง จากระยะตัวอ่อนพยาธิ (เป็นซิสติเซอร์โคซิส) ได้ และอาจรุนแรงถึงกับเสียชีวิตได้

Facebook Comments Box
Contact